De naoorlogse opkomst en groei van de offshore olie- en gasindustrie zorgde voor een nieuwe vraag naar de drijvende kranen van Gusto, die zouden kunnen worden gebruikt voor het optillen van onderdelen zoals jackets en boor-/productiedekken vanaf transportschepen, tijdens hun installatie ter plaatse.
De eerste bestelling van een offshore kraan werd in 1967 geplaatst door de in Milaan gevestigde offshore-aannemer ‘Micoperi’, voor hun schip PM24, met de mogelijkheid 500 ton te hijsen in zijn rotatiestand of 1000 ton in een vaste positie. Om de extra capaciteit te realiseren, werd de giek zo ontworpen dat die gemakkelijk kon worden ingekort; het onderste deel kan naar beneden scharnieren en worden ondersteund en verankerd in een scharnier op het dek.
Al snel volgden bestellingen voor meer kranen, waaronder een kraan voor de ‘Choctaw’, met een capaciteit van 500/800 ton, een 800 ton roterende kraan voor het kraanschip ‘Challenger’, gemonteerd op een tweedehands tanker, en ‘s werelds eerste 2000 ton drijvende kraan, beide voor de Heerema Groep, een Nederlands bedrijf dat zich voornamelijk bezighoudt met
opdracht voor offshore-installaties.
Een deel van de giek van de kraan voor de ‘Champion’ wordt klaargemaakt voor transport naar Amsterdam. Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Een korte samenwerking met de Heerema Groep Door de snelle expansie vond de Heerema Groep het moeilijk om al haar financiële verplichtingen na te komen aan Gusto tijdens de bouw van de zware drijvende/roterende kraan Champion in 1972. Om het probleem op te lossen, kwam Heerema overeen dat het bedrijf 45 procent van zijn aandelen zou omruilen voor 434.000 aandelen IHC. Deze overeenkomst werd door IHC als uitstekende gezien kans om haar activiteiten in de offshore-industrie een impuls te geven. Toen echter de LeTourneau-crisis uitbrak (IHC’s offshore werf in de USA) veroorzaakte dat een scherpe daling van de waarde van IHC’s aandelen. Dankzij (helaas voor Werf Gusto) een ontsnappingsclausule in het contract kon Heerema zich terugtrekken uit de deal.
Foramer’s kans om zich te verzekeren van een langlopend contract van de Compagnie Francaise de Petrole op lange termijn boorcontract voor een zelfvarend boorschip leidde tot de ontwikkeling van ‘s werelds eerste computergestuurde, dynamisch gepositioneerde boorschip, ‘Pelican’.
Voorheen waren boorschepen afhankelijk van ankers om in de juiste positie te blijven. Gusto echter, ontwikkelde een computer-gestuurd positioneringsysteem dat zeven propellers met variabele snelheden gebruikte om het schip op de gewenste locatie te houden, met behulp van de as van de boorput als referentiepunt. Twee van de propellers waren gemonteerd in de lengterichting en werden ook gebruikt voor voortstuwing. Om boren mogelijk te maken bij slecht weer, ontwikkelde Werf Gusto een deiningcompensatie-systeem, waarvoor de deiningcompensatoren van de zuigbuis van sleephopperschepen model stonden. Er werden twee van deze systemen geïnstalleerd bovenop de boortoren om de boortoren in positie te houden en spanning te houden op de boorkolom, wanneer het schip begon te deinen als gevolg van de golfslag.
De ‘Havdrill’ in aanbouw op Helling-Oost. Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Terwijl de Pelikaan in aanbouw was, zorgde het ontwerp voor veel belangstelling binnen de boorindustrie, en dit leidde tot een bestelling voor een vrijwel identiek schip, de ‘Havdrill’ voor de Nordic Offshore Drilling, nog vóór de ‘Pelican’ was voltooid in 1972. Voordat de werf in 1978 werd gesloten, waren er bestellingen binnengehaald voor nog eens zeven dynamisch gepositioneerde (DP) boorschepen.
In 2008 was Gusto Engineering nog steeds een sterke marktleider op het gebied van DP-boorschepen. In 1979 werden orders binnengehaald voor vijf DP-boorschepen, die onder licentie werden gebouwd in Finland en Schotland. Vervolgens heeft het bedrijf nog vijf opdrachten voor DP-schepen uitgevoerd, waarbij het bedrijf tekende voor de engineering van het ontwerp, de bouw en/of upgrade, waaronder één met de grootste waterdiepte op dat moment, die tot 10.000 voet kon boren.
Vanaf het midden van 1954 werd Werf Gusto geleid door Harry Smulders en August Smulders, achterkleinzoons van de oprichter. August was verantwoordelijk voor ontwerp en productontwikkeling. Harry was de oudste van de twee en trad in 1936 al in dienst bij het bedrijf na zijn afstuderen als advocaat aan de Universiteit van Leiden. Hij was verantwoordelijk voor het beheren van de financiële, juridische en personele aspecten van het bedrijf, evenals het onderhouden van contacten met de vijf andere partners van IHC.
August was daarentegen een praktijkgerichte ingenieur, die zich dagelijks bezig hield met ontwerpers en ingenieurs bij het bedenken van technische oplossingen voor de problemen die ze tegenkwamen bij de projecten van de werf. August kwam in 1945 bij het bedrijf, studeerde techniek aan de gerenommeerde ETH in Zürich, en trouwde met de dochter van een Shell directeur. Toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn studie voltooide, regelde August’s schoonvader dat hij bij de technische groep van Shell in Londen ging werken, waardoor een relatie ontstond, die zeer nuttig zou blijken te zijn voor de toekomstige ontwikkeling van Gusto na de oorlog.
August had veel contacten binnen Shell’s hoofdkantoor in Den Haag en Londen. Beide hadden destijds zeer trotse en nogal hooghartige technische afdelingen. Bij het samenvatten van de relatiestijl zei hij altijd: “Als je naar Den Haag gaat, houd dan altijd je hoed in je handen, maar als je naar Londen gaat, zorg ervoor dat je ook je schoenen en sokken uittrekt. Desalniettemin maakte hij zeer effectief gebruik van zijn goede relaties en haalde hij opdrachten voor offshore engineering ontwikkelingswerk binnen, die meerdere keren uitmondden in leveringscontracten voor Werf Gusto, zoals een contract in 1958 voor de levering van de drijvende kraan ‘Atlas’, met een hefvermogen van 400 ton.
Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Deze werd ingezet om een volledig uitgeruste boorinstallatie van het ene vaste jack naar het andere over te brengen in het Maracaibo-meer. Dit werd gevolgd door bestellingen voor een aantal personeelstransferboten die snelheden konden bereiken tot 35 knopen, ook voor Shell’s werkzaamheden op het Maracaibo-meer (zie foto boven).
Op hetzelfde moment dat deze projecten werden gegund, ontving de werf in 1959 een contract voor de levering van het eerste éénpunts-afmeersysteem (SBM) voor Shell’s operaties in Miri (Indonesië). De boei moest zo worden ontworpen dat de internationale patenten verleend aan de oprichters van Imodco niet geschonden werden en werd gezien als een eenmalige opdracht. Deze mening bleek volkomen verkeerd te zijn en de boei bleek zo succesvol dat de klant alle drie conventionele ligplaatsen met meerdere boeien bij Miri verving door dit nieuwe systeem. Op deze manier werd een belangrijk nieuw offshore-product voor Gusto geboren.
Op 4 oktober 1947 begon de olie- en gasindustrie een nieuw tijdperk toen het bedrijf ‘Kerr McGee’, een Amerikaans olie- en gasbedrijf, olie vond in de Golf van Mexico op 10 mijl uit de kust en in 6 meter diep water. Door de pers geprezen als een historische gebeurtenis, vergelijkbaar met de ontdekking van olie op land door kolonel Drake in 1859, was dit het punt waarop de olie- en gasproductie buiten het zicht van het land begon.
Sinds het einde van de 19e eeuw werden boorinstallaties gebruikt boorinstallaties om onderwaterolievelden te verkennen op verschillende locaties, waaronder Summerland voor de Californische kust, Lake Erie, Lake Caddo, de Kaspische Zee en het Meer in Venezuela. Het verschil met de ontdekking van olie in de Golf van Mexico was echter dat deze een onomkeerbare beweging in gang zette voor de olie- en gasindustrie richting offshore samen met de gecoördineerde ontwikkeling van de tools en apparatuur die nodig waren om de offshore oliewinning op lange termijn te ondersteunen.
Om de kosten zo laag mogelijk te houden, gebruikte Kerr-McGee een boorinstallatie op een heel klein platform, terwijl alle andere voorraden, materialen en apparatuur bewaard bleven aan boord van een omgebouwde US Navy LST uit de Tweede Wereldoorlog. Het schip lag naast het platform afgemeerd en fungeerde als boortender die gemakkelijk van de ene naar de andere locatie kon worden verplaatst. Als het Amerikaanse bedrijf met deze apparatuur olie had geproduceerd, was dat nog steeds niet voldoende om te claimen het eerste bedrijf ter wereld te zijn, die een Floating Production Storage and Offloading-systeem (FPSO) ontwikkelde, aangezien het schip geen vrachtopslagcapaciteit bood. In plaats daarvan won Shell deze prijs dertig jaar later met zijn ‘Castellon FPSO’, waarvan het ontwerp enkele van de lessen bevatte die het had geleerd door de bediening van procesapparatuur aan boord van een Gusto-schip in de jaren zestig aan het Meer van Maracaibo.
Deze installatie, die Werf Gusto eind vijftiger jaren bouwde voor Shell voor exploitatie van olievelden in Venezuela, stonden model voor de later ontwikkelde FPSO’s. Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Terug in de Verenigde Staten was de olie-industrie erg opgewonden over de offshore-vondst, en het duurde niet lang voordat verschillende bedrijven projecten in de Golf van Mexico in gebruik namen. Dit leidde tot een aanhoudende periode van technologische vooruitgang, toen ingenieurs een schat aan innovatieve producten voor de nieuwe omgeving ontwikkelden, waaronder half-afzinkbare platforms, hefboorplatforms, kraanschepen en pijpenleggers. Vanaf eind jaren vijftig speelde Gusto een steeds grotere rol in de ontwikkeling, het ontwerp en de constructie van al deze producten.
Door snel in de voetsporen ‘Kerr-McGee’ te treden, kreeg de Amerikaanse olie-industrie een voorsprong van ongeveer twintig jaar op de meerderheid van haar Europese tegenhangers. De Europeanen begonnen de olie- en gasboringen en productie op zee pas serieus te nemen toen de hausse in de Noordzee halverwege de jaren zestig begon.
Toen in 1959 grote gasvelden aan land in Noord-Holland werden ontdekt, dachten geologen dat er soortgelijke bronnen te vinden waren in het zuidelijke deel van de Noordzee, voor de Britse kust.
Ondanks deze voorspellingen werd er echter jarenlang geen actie ondernomen, omdat de grote bedrijven terughoudend waren om te investeren in het dure en riskante proces van de ontwikkeling van olie- of gasvelden offshore, terwijl de olieprijs laag bleef en er wereldwijd een overvloedig aanbod was.
Daarnaast was er de politieke kwestie hoe de Noordzee en haar potentiële hulpbronnen verdeeld moesten worden tussen het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Denemarken, West-Duitsland en Nederland. Dit moest eerst worden geregeld voordat de oliemaatschappijen in de regio konden beginnen te investeren. Om de situatie op te lossen organiseerden de Verenigde Naties een conventie over dit onderwerp in 1958.
De verdeling van de Noordzee voor boorrechten, in 1964 door alle partijen geratificeerd behalve Duitsland. Uiteindelijk overeengekomen in 1971 (rode lijnen). Kaart: Clarkson Researchxh Services Ltd.
De gesprekken sleepten zich langzaam voort, omdat het voor de meeste betrokken landen niet als een hoge prioriteit werd gezien, behalve door de Britse regering die graag snel tot een akkoord wilde komen. Zij zagen de opkomst van de offshore olie- en gasindustrie terecht als een oplossing voor de groeiende economische problemen van het land en als een mogelijke oplossing voor de wijdverbreide werkloosheid veroorzaakt door de daling van
scheepsbouw in Schotland. De onderhandelingen leidden uiteindelijk tot de ondertekening van een verdrag in 1964, dat vervolgens in 1971 werd gewijzigd. De gewijzigde overeenkomst verdeelde de Noordzee als volgt: UK.47%, Noorwegen 25%, Nederland 11%, Denemarken 9% en West-Duitsland 8%.
In het Ekofisk-veld van Phillips Noorwegen in de Noorse sector in 1969, en BP’s Forties in de Britse sector werden in 1970 de eerste grote olie-voorraden ontdekt. Daarentegen werden er destijds geen substantiële olie- of gasvelden gevonden in de Duitse, Nederlandse of Deense sectoren.
Deze ontdekkingen waren de katalysator voor een groot investeringsproject. Aanvankelijk kwamen alle expertise en de apparatuur die voor de exploratie en productie werd gebruikt uit Amerika. Al snel werd duidelijk dat er nieuwe oplossingen moesten worden bedacht voor de meer kwetsbare en soms woeste omgeving van de Noordzee, en dat deze oplossingen Europese ontwikkeling en investeringen met zich mee zou brengen.
Om ervoor te zorgen dat Noorse en Britse bedrijven konden profiteren van de potentiële bonanza, maakten de regeringen van deze landen bekend dat bij alle projecten binnen hun sector lokale bedrijven betrokken zouden moeten worden. Als buitenlandse bedrijven enige kans wilden maken om een order in deze sectoren veilig te stellen, moesten ze óf een formele joint venture aangaan met een plaatselijk bedrijf, óf een dochteronderneming in het betreffende land oprichten.
Dit beleid om een minimumpercentage lokale bedrijven te eisen, is vervolgens overgenomen door de meerderheid van de regeringen die offshore olie- en gasactiviteiten in hun wateren hebben. Door de jaren heeft deze eis aannemers verplicht om productiefaciliteiten te bouwen op soms zeer moeilijke locaties. Hoewel deze verplichting de neiging heeft de kosten van een project aanzienlijk te verhogen, is het niettemin wenselijk om door middel van het overdragen van expertise en knowhow, de lokale industriële basis te helpen ontwikkelen, waardoor de bijdrage van de olie-inkomsten werd vergroot. Dit principe werd later uitgebreid toegepast in ontwikkelingslanden bij de lokale bouw van gecompliceerde systemen, en bij de opleiding van lokaal personeel, zowel aan land als offshore aan boord van productiefaciliteiten.
In het hierop volgende hoofdstuk wordt beschreven hoe Werf Gusto, dankzij de goede relaties met Shell, een goede start kon maken ten opzichte van zijn andere Europese rivalen op het gebied van de levering van apparatuur voor de offshore olie- en gassector. Gusto werkte feitelijk al sinds eind jaren vijftig aan zijn eerste offshore-project, wat betekende dat toen de grote oliemaatschappijen begonnen nieuwe apparatuur in gebruik te nemen voor exploratie en productie in de Noordzee, het in de unieke positie verkeerde al tien jaar ervaring te hebben met dergelijke projecten. Aan de andere kant echter werden de mogelijkheden beperkt door het gebrek aan grote projecten in de Nederlandse sector. De eisen van de Britse en Noorse regeringen aan de oliemaatschappijen om lokale aannemers te betrekken bij projecten in hun gebied, dwongen Gusto, en later SBM, ook verder weg te zoeken naar opdrachtgevers.
De offshore olie- en gasproductie verspreidde zich snel over de hele wereld. In 1974 vertegenwoordigde het offshore-gedeelte ongeveer 14 procent van de totale mondiale productie. Dit was gestegen tot ongeveer 40 procent rond 2008.
In de tweede helft van de 50’er jaren van de vorige eeuw brachten enkele Gusto-medewerkers een bezoek aan platforms in de Golf van Mexico. Deze platforms gebruikten hefsystemen die waren gepatenteerd door de Amerikaanse bedrijven LeTourneau en DeLong Corporation. Shell wilde dat Gusto een systeem ontwikkelde waarbij geen inbreuk gemaakt zou worden op de patenten van de Amerikanen. De Gusto-ingenieurs ontwierpen een eigen systeem, waarna Shell de opdracht gaf voor de bouw van het eerste boorplatform gebouwd buiten de VS in 1958. Shell was van plan het kenmerkende achtpotige boorplatform ‘SeaShel’ in Qatar in te zetten en te gebruiken om te boren in wateren tot 30 meter diep.
Op de foto: ‘Seashell’ volledig opgetuigd en operationeel voor de kust van Quatar. Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Hoewel drie of vier poten voldoende zouden zijn geweest het gewicht van ‘SeaShel’ te dragen werden het er acht. August Smulders en zijn technische vrienden van Shell, waren zeer gericht bij het ontwerpen op een “veiligheid eerst” platform. Daarom werd gekozen voor een totaal van acht poten, opgesplitst in vier paren van twee, relatief dicht bij elkaar geplaatste poten.
In die tijd was de operationele ervaring nog zeer beperkt, en het was geruststellend dat een dergelijke redundantie het platform veiliger zou maken in het geval van schuren rond de poten, zoals vaak gebeurt in ondiepe wateren nabij de kust.
Achtpotige jack-ups waren echter duurder dan die met drie of vier poten, zodat toen in 1964 het Franse onshore bedrijf Forasol benaderde Gusto in het kader van zijn onderzoek naar de offshore boormarkt, moest het concept opnieuw worden bekeken om de bouwkosten te verminderen.
Forasol’s interesse was gewekt door een langlopend boorcontact voor de kust van Senegal. Om meer te weten te komen over offshore boren had de directeur van van het Franse bedrijf, Andre Pieux met Shell in Den Haag om advies in te winnen bij Shell, dat ook een van hun klanten was. Shell adviseerde Gusto te benaderen of de Rotterdamse Droogdok Maatschappij. Gelukkig voor Gusto lag de Schiedamse werf dichter bij Den Haag en Pieux kon de werf nog juist bezoeken voor zijn retourvlucht naar Parijs. Zijn gesprek met de werf resulteerde in een aanbod aan Gusto om deel te nemen in een nieuwe joint-venture met Forasol. Gusto kon het zich echter niet veroorloven om 50 procent van de investering te financieren, dus nodigde Werf Gusto de andere IHC-partners uit om deel te nemen. De uitnodiging werd beleefd maar resoluut afgewezen. In plaats daarvan kwamen Gusto en Ackermans en Van Haaren (een Belgische baggeraannemer en goede klant van Gusto) een contract overeen en verwierven elk een derde van de aandelen in het nieuwe Franse offshore boorbedrijf Foramer, terwijl Forasol samen met andere partners de resterende aandelen verwierf.
Ironisch genoeg werden de andere IHC-werven binnen twaalf maanden automatisch aandeelhouders als gevolg van hun fusie in 1965. Met financiering van de drie partners, gaf Foramer Gusto de opdracht om het vijf potige jack-up offshore boorplatform ‘lle de France’ te bouwen.
Het hydraulische vijzelsysteem ontwikkeld en gepatenteerd door Gusto voor de constructie van ‘SeaShell’ werd een echt succes voor het bedrijf. Tussen 1959 en de sluiting van de werf in 1978 werden in totaal zeven hefplatforms voor offshore-boringen en achttien hefplatforms, voornamelijk voor civieltechnische doeleinden, voltooid. Drie hiervan werden door Gusto’s Aziatische licentiehouder Kawasaki Heavy Industries (Japan) gebouwd.
Bronnen:
SBM Offshore ‘Technology Creating Value’ 2008 Auteurs: D. Keller, P. van Berkel, R. Smulders
Vertaling: St. Erfgoed Werf Gusto
70 jaar IHC Merwede – Joke Korteweg
De CO. 701 Dit booreiland (i.s.m. Wilton Fijenoord) is na oplevering in drie stukken richting Sovjet-Unie getransporteerd en daar in elkaar gezet. Heeft dienst gedaan in de Kaspische Zee. Het eiland is door de Russen minimaal een stuk of vijf keer gekloond. Het verschil met de originele Chazar zat hem in de poten, die grover waren door het gebruikte staal van mindere kwaliteit door de Sovjets.
SCHIEDAM – Na een dag vertraging veroorzaakt door een botsing op het laatste moment met de Engelse veerboot ‘Isle of Elij’, is het voor Bakoe bestemde booreiland “Chazar” vrijdag voor zijn verre reis vertrokken. De deuk als gevolg van de aanvaring zat in een van de zijstukken en is keurig verholpen. Het booreiland gaat in drie delen op weg. Drie Russische sleepboten waren ervoor overgekomen de ‘Spasatelj’ met kapitein Fedotov, die de leiding heeft over het konvooi, de ‘Marksist’ en de ‘Tuvinets’. Eerst na hun tocht via Leningrad en de Russische binnenwateren zuilen de stukken worden aaneengelast. Bij de constructie is het zo ontworpen dat de delen alle nauwe doorvaarten kunnen nemen. De drie stukken hebben nu een breedte van 15 meter en een lengte van iets meer dan vijftig meter bij een holte van 7.25 meter. De nauwste doorvaart onderweg is namelijk 16 meter.
De reis naar Bakoe langs deze grote omweg: Skagerak, Sont en Oostzee naar Leningrad en vervolgens langs allerlei kanalen naar de Wolga, is 5000 km en zal ongeveer zeven weken duren. Dit is het eerste booreiland voor volle zee in de buurt van Bakoe. Men heeft daar langs de kust wel een lange rij van booreilanden onder de kust, die onderling door bruggen zijn verbonden, met elkaar een kustweg vormend van 130 km lengte, maar de ‘Chazar’ (dat betekent Kaspische Zee) gaat in dieper water werken, minimaal zeven, maximaal 60 meter diep en dus verder uit de kust.
Het eiland heeft draagpalen van 94 meter lengte, die al vooruit zijn gezonden. Deze zijn zes meter in het vierkant met een open constructie van zware pijpen met vier hoeklijsten met tanden voor het hydraulische hefsysteem merk Gusto.
De opdracht kwam bij IHC binnen van de kant van Machina-import in Moskou in augustus 1966. Er werd een korte levertijd bij verlangd door het vroeg invallen van de winter. Gusto heeft bij de uitvoering samengewerkt met Wilton-Fijenoord en dat heeft ervoor gezorgd, nog twee weken binnen de verlangde termijn klaar te zijn. Bij de afvaart was behalve een groot aantal leden van de Russische scheepvaartinspectie e.d. ook de Russische kapitein van een in Kinderdijk gebouwde sleepzuiger aanwezig, een man met de Hollandse naam ‘Edelman’. Op de Russische sleepboten voeren ook vrouwen mee.
Bron: Rotterdams Dagblad / Algemeen Dagblad, 26/08/1967; p. 112
Sommige software plug-ins die gebruikt worden voor het onderhouden en functioneren van deze website, zoals bijvoorbeeld Google Fonts en Google Maps gebruiken technologieën zoals cookies om informatie over uw apparaat op te slaan en/of te raadplegen. St.-Erfgoed Werf Gusto, als beheerder van deze website, doet niets met de vergaarde informatie. Door in te stemmen met het gebruik van deze technologieën kunnen gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's via onze site verwerkt worden. U kunt natuurlijk geen toestemming geven of uw toestemming intrekken. Misschien zou het een nadelige invloed kunnen hebben op bepaalde onderdelen van onze website.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
