Op 13 juli 2018 werd op de kop van de ‘Maasdijk’ in Schiedam-Zuid een monument onthuld ter herinnering aan de specialistische scheepswerf, die in haar bijna 73-jarige bestaan aan duizenden werk verschafte in Schiedam en ver daarbuiten.
De werf stond vooral bekend om haar vaak gedurfde en spraakmakende projecten. De werf was bij het begin in 1905 in Schiedam vooral gericht op de productie van baggermaterialen, zoals baggermolens, excavateurs, onderlossers en sleepzuigers. Gaandeweg haar ontwikkeling kwamen daar nog bij: Kolentransporteurs (1905), Sleepboten (1906), Drijvende Kranen en Bokken (1908), Werf en Havenkranen (1912), Vrachtschepen (1916), Schepen voor de Koninklijke Marine (1919), Bruggenbouw (1927).
Werf Gusto schuwde ook geen opdrachten, die niet direct iets met scheepsbouw of bagger te maken hadden, zoals Betonmolens, Transportbanden voor bierproducenten en/of rederijen. Tot slot mogen de opdrachten voor de productie van affuiten en caissonwagens voor de Landmacht in het overzicht niet ontbreken. Deze producten werden vooral in de magere jaren van WO 1 en de 20’er jaren gebouwd.
In de jaren dertig kwamen daar ook nog Tinbaggermolens bij. In de 50’er jaren begon het bedrijf de eerste schreden te zetten op de productie van offshore producten. De eerste was het booreiland ‘Seashell’ dat in 1958 voor Shell gebouwd werd (B.P.M.) De opdracht van Rijkswaterstaat in 1962 voor de bouw van twee kraaneilanden voor de aanleg van de nieuwe havenhoofden van IJmuiden zette het bedrijf definitief op de kaart als producent van offshore producten.
Werf Gusto was in 1943 een van de initiatiefnemers voor de oprichting van de IHC. Dat was een samenwerkingsverband van zes scheepswerven gespecialiseerd in baggerproducten. Zo wilden de deelnemers als een bedrijf naar buiten treden om de concurrentie aan te kunnen met het buitenland. De bedrijven bleven wel zelfstandig en konden hun eigen orders blijven afsluiten, waarover binnen het IHC-contract geen afspraken over waren gemaakt. Voor de bouw van baggerprojecten verdeelde de IHC de opdrachten over de verschillende aangesloten werven.
Toen in 1965 alle werven volledig opgingen in de IHC Holland N.V. specialiseerde Werf Gusto zich meer en meer als Offshore producent. Daarbij stootte ze al haar andere taken af. De onbekendheid van offshore binnen het ‘baggerbedrijf’ IHC Holland was de aanloop naar de sluiting van de werf in 1978. Huiverig geworden na het echec van een offshore werf in de Verenigde Staten in 1973 zette de Raad van Bestuur van IHC Holland Werf Gusto in de etalage in een economisch zeer moeilijke periode in de scheepsbouw.
Broodnodige Investeringen ter verbetering van de outillage van de werf werden niet meer gedaan. De BS (Beleidscommissie Scheepsbouw – ingesteld door de overheid om de scheepsbouw in Nederland te reorganiseren) voorgezeten door de CEO van RSV (RijnScheldeVerolme) besliste in overleg met de minister van Economische Zaken dat Gusto gesloten zou moeten worden ten voordele van de offshorepoot van de RDM (RotterdamseDroogdokMaatschappij), onderdeel van RSV. Om IHC Holland ‘warm’ te maken voor dit plan, werd hen een subsidie aangeboden om de baggerdivisie van het bedrijf te reorganiseren onder de voorwaarde dat Werf Gusto gesloten zou worden. En zo geschiedde.
Het zal voor altijd bij velen een wond blijven, die van tijd tot tijd opspeelt. De werf had, volgens velen, niet gesloten hoeven te worden, maar met aanpassingen in opzet en organisatie van het productieproces van de werf open had kunnen blijven.
Wat nu rest is een oude toegangspoort teruggevonden in een weiland buiten Schiedam, die ons moet herinneren aan de gloriedagen van de scheepsbouw in Schiedam en Werf Gusto in het bijzonder.
Headerfoto: ZOS-Radio Schiedam daags voor de onthulling.
Stichting Erfgoed Werf Gusto 2019
Laatst bijgewerkt op: 17 januari 2023
