N.V. Chaudronneries A.F. Smulders
A Grâce-Berleur bij Luik (België)

Er is niet veel terug te vinden van het bedrijf A.F. Smulders te Grace Berleur. Het bedrijf, dat voor de overname door A.F. Smulders in 1893 zich toelegde op de fabricage van stoomketels heeft gaandeweg de jaren de bakens moeten verzetten. Het bedrijf had o.a. een speciale afdeling, die zich bezighield met het maken en ontwikkelen van warmte-terugwin-machines voor de hoogoven-industrie in België en Luxemburg. Het bedrijf kende na WO1 een hele moeilijke periode, maar wist zich te handhaven met diverse staalconstructies o.a. voor de drinkwaterwinning in de Ardennen. Er zijn nog rond 1960 advertenties gesignaleerd, maar daarna werd het stil. Dat het bedrijf gonsde van de activiteiten rond 1900 getuigt onderstaande bouwlijst.

Het navolgende hebben we kunnen vinden in een overzichtsboekje dat luistert naar de titel:

‘ Werf-Gusto’
Firma A.F. Smulders
Schiedam
Holland
en is uitgegeven rond 1926.

Wij geven eenige bijzonderheden betreffende het zusterbedrijf de N. V. « CHAUDRONNERIES A. F. SMULDERS », Grâce-Berleur-bij-Luik, waar de constructiewerkplaatsen en de ketel-fabricatie zijn geconcentreerd. Dit bedrijf werd in 1858 gesticht en verwierf voor den oorlog een groote bekendheid wat betreft de vervaardiging van metaalconstructies en ketels; door den oorlog (WO I) werd de bedrijvigheid eenigen tijd onderbroken, doch terstond na den wapenstilstand werd de reorganisatie der fabriek met energie ter hand genomen en de belangrijk uitgebreide werkplaatsen konden den onderbroken arbeid reeds spoedig hervatten.

Onder de merkwaardige werken die na den oorlog (WO I)  door de afdeeling METAALBOUW tot stand werden gebracht, noemen wij o. a. : De volledige wederopbouw van de meest belangrijke staalfabrieken van het land, met hun hoogovens, cowpers, pijpleidingen voor gas- en stofreiniging, fabricage-hallen, enz., enz.

Aan de afdeeling voor de fabricatie van groote ketels, welke reeds volledig was toegerust voor de vervaardiging van alle soorten fabrieks- en scheepsketels, werd een speciale afdeeling « Groot-Smederij » en Perserij toegevoegd, alsmede een speciale Constructie-afdeeling, zoodat nu de bouw en de installatie van volledige moderne verwarmings-centralen kon worden ondernomen. De afdeeling «Warmte-Besparing » werd eerst in den laatsten tijd gesticht en verdient een bijzondere vermelding door de constructie van de recuperatie-installaties A. F. S. Deze speciale installaties wenden de verloren warmte aan van de in het bedrijf in gebruik zijnde ovens of vuren, onverschillig in welke industrie; zij benutten ook de afgewerkte heete gassen uit gasmotoren van hoogovens, cokes-ovens, etc., voor de voortbrenging van stoom.

De installaties A. F. S. met rookbuizen zijn zoodanig gebouwd, dat de pijpenbundel kan worden weggenomen, zoodat het schoonmaken aan de waterzijde wordt vergemakkelijkt. Zij zijn allen voorzien van automatische voeding en van een bijzondere inrichting, waardoor de pijpen langs de rookzijde kunnen schoongemaakt worden gedurende de werking, dat wil zeggen zonder de ovens noch de stoomvoortbrenging stil te leggen.
Deze ketels kunnen zonder metselwerk worden geplaatst. Zij zijn voorzien van een « By-Pass » en kunnen naar verkiezen verzadigde of oververhitte stoom leveren.

Zoo zich een gebrek voordoet aan de mechanische trek, kunnen de ovens voortwerken met den bestaanden schoorsteen zonder dat de rook door de ketels gaat. De schacht van den baksteenen schoorsteen wordt steeds op een voldoende temperatuur gehouden om onmiddellijk den natuurlijken trek te herstellen. Het spreekt vanzelf, dat deze ketels de werking van de ovens hoegenaamd niet mogen veranderen en daarom is het noodig, dat de depressie achter de oven dezelfde is na het aanbrengen van de recuperatie-installatie als te voren met den natuurlijken trek. Het is bovendien noodzakelijk, dat de mechanische trek volkomen goed geregeld kan worden. Het is een welbekend feit, dat in de moderne gasfabrieken de distillatie-ovens voorzien zijn van recuperatie-installaties met automatischen trek na de economisers in baksteen. Zoo heeft de Firma A. F. Smulders onder meer in de gasfabrieken van Antwerpen recuperatie-installaties A. F. S. geplaatst, die ter algeheele bevrediging van deze maatschappij werken ; vervolgens zijn achtereenvolgens vier distillatie-ovens van de Continentale Gasmaatschappij te Brussel met recuperatie-installaties A. F. S. toegerust. In de fabrieken van chemische producten is het eveneens een eerste vereischte niets te wijzigen aan de werking van de ovens; ook deze fabrieken gebruiken met gunstig gevolg de recuperatie-installaties A. F. S. en ontving de Firma Smulders zeer bijzondere tevredenheidsbetuigingen van de N. V. « L’ Azote », die deel uitmaakt van de groep Ougrée-Marihaye te Ougrée (België).

Ook de metaalfabrieken hebben de beweging gevolgd, die haar oorsprong vond in de Vereenigde Staten, in Groot Britannië en in Duitschland waar men over het algemeen van meening is, dat het voornaamste voordeel van de recuperatie-installaties met mechanischen trek, buiten de voortbrenging van goedkoopen stoom, juist hierin gelegen is, dat men den trek volkomen meester is. Sedert den wapenstilstand zijn de meeste Martin-ovens van dit land met bijzondere recuperatie-installaties toegerust, die stoom, warme lucht en drijfkracht voortbrengen. Onder andere zijn dergelijke installaties door de Firma A.F. Smulders met succes geleverd aan : De « Usines Henricot », te Court-Saint-Etienne, de « Fabrique Nationale d’Armes de guerre », te Herstal, de « Union Minière du Haut-Katanga ». Deze firma heeft niet geaarzeld hare koperovens met recuperatie-installaties te voorzien, die haar al de noodige drijfkracht leveren.

De laatste installatie A. F. S. die geleverd werd heeft een productievermogen van 20 ton per uur bij 20 kilogram druk en 400° oververhitting. Deze productie, welke uitsluitend verkregen wordt met de verloren warmte van een oven door middel van een enkele A. F. S. installatie, bewijst wel dat deze speciale recuperatie-installaties in productievermogen de geweldige generatoren der centralen nabij komen. In geheel bijzondere mate komt een effectief gebruik van de ten dienste staande warmte vooral bij de cement-industrie op den voorgrond.

De draaiende ovens van de cement-fabrieken laten door den schoorsteen dikwijls meer dan 40 t. h. van de calorieën, welke in het fabricatie-proces worden geproduceerd, ontsnappen.
De cementfabrieken hebben dan ook hun toevlucht genomen tot de recuperatie-installaties A. F. S. om niet meer genoodzaakt te zijn vreemde drijfkracht te gebruiken en ten einde in hun eigen centrale de noodige drijfkracht voort te brengen door het opvangen van de verloren warmte.
Onder meer vermelden wij de « Société Générale des Ciments Portland de l’Escaut », te Antoing, die een groep A. F. S. bezit van 12,5 ton stoom per uur onder 20 kilogram druk en 325° oververhitting. De « Carrières et Ciments Bataille », te Gaurain-Ramecroix hebben ook twee ovens van 200 ton voorzien van recuperatie-installaties A. F. S. waardoor de drijfkracht geleverd wordt, noodig voor het dagelijks maken van 400 ton cement.

Deze twee laatstgenoemde installaties voor warmtebesparing zijn de machtigste van Europa.

De afdeeling voor « warmtebesparing » heeft de uitsluitende fabricage-vergunning verkregen voor België, Koloniën en het Groot-Hertogdom Luxemburg, van den draaienden luchtvoorwarmer « Lij ungstrom ».

Dit apparaat is wel bekend in technische kringen, die zich met het warmtevraagstuk bezighouden en belichaamt de laatste verbetering op het gebied van moderne verwarmings-centralen.
Een andere industrie welke eveneens het nut van deze installaties heeft ingezien en tot plaatsing ervan is overgegaan is de glas- en spiegelindustrie.
Onder de Belgische fabrieken welke deze installaties plaatsten noemen wij als de belangrijkste :

« La Verrerie de Gilly », te Gilly;
« La Verrerie des Hamendes », te Jumet;
« Les Verreries mécaniques de Charleroi », te Montignies-sur-Sambre.

Hier maakten de A. F. S.-installaties, geplaatst achter de smeltovens het mogelijk dat met de hand gestookte ketels konden worden stilgelegd, hetgeen natuurlijk een aanzienlijke besparing van brandstof beteekent.
De Firma A.-F. Smulders verstrekt aan fabrieken, welke zich voor het boven beschreven systeem interesseeren op aanvraag gaarne een uitvoerige beschrijving en berekening van de besparingen, welke in elk bijzonder geval kunnen worden verkregen en speciaal-kundige ingenieurs worden gaarne ter beschikking gesteld van eventueele aanvragers voor het opmaken dezer gegevens.
Voegen wij aan bovenstaande korte beschrijving toe, dat de talrijke opdrachten der laatste jaren, zoowel op hét gebied van ketel- en economiserbouw als voor constructiewerk in het algemeen voldoende aantoonen, dat ook de Luiksche fabriek door krachtig beheer en gestagen arbeid de vooraanstaande plaats in hare branche niet alleen behoudt, maar ook weet te verbeteren.

Alle foto’s: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotografie: Onbekend.

Bouwlijst N.V. Chaudronneries A.F. Smulders

Productfoto’s N.V. Chaudronneries A.F. Smulders

Alle foto’s: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotografie: Onbekend.

Laatst bijgewerkt op: 29 april 2024