Mocht u tijdens uw vakantie eens een bezoek brengen aan Kinderdijk, dar op de grote buitenlandse toeristenkaarten speciaal met een ster staat aangegeven vanwege het mooie polder- en molenlandschap met zijn prachtige waterpartijen, dan zal uw aandacht, behalve door het natuurschoon, ook worden getrokken door de zich daar bevindende scheepswerven en machinefabrieken.
En als ge dan vraagt naar J. & K. Smit’s Scheepswerven, dan zal iedere bewoner van de dijk, ja zelfs ieder kind u de weg kunnen wijzen naar de werf van “Jan en Kees”, want onder die naam “de werf van Jan en Kees” is deze wereldonderneming bij de bevolking bekend. Oudere bewoners kunnen zich nog goed de beide “Smitten” herinneren die de werf in 1847 hebben opgericht. namelijk Jan Smit Janz. (III) (1824-1911) en Kornelis Smit Janz. (1826-1910), welke verzamelnaam thans nog voortleeft in het telegramadres der N.V” namelijk “Smitten”.

In de ruim 100 Jaar van haar bestaan zijn door J. & K. Smit vele en velerlei vaartuigen en werktuigen gebouwd. waaronder: Zeilschepen voor zeevaart. vracht- en passagiersschepen voor zee en rivier. veerboten. sleepboten, drijvende bokken, hoppers, zandbakken, hopperzuigers, sleep­zuigers, cutterzuigers, bakken- en profielzuigers, elevators, baggermolens en tinmolens.

Als bijzonderheid van de tinmolens kan worden gemeld, dat slechts enkele daarvan in onderdelen zijn verzonden, doch het merendeel veilig naar Indonesië werd versleept. De tinmolen “Karimata” heeft een bijzondere vermaardheid gekregen door het baggeren op het goudschip “Lutine” bij Terschelling.

Het concern “J. & K. Smit” bestaat uit drie afzonderlijke N.V.’s, namelijk J. & K Smit’s Scheepswerven N.V., J. & K. Smit’s Machinefabrieken N.V. e:n J. & K. Smit’s Aluminium Verwerkende Industrie N.V., waarvan J. &-K. Smit’s Scheepswerven de moederonderneming is, en de Machinefabrieken en Aluminium Verwerkende Industrie de dochterondernemingen zijn.

De ondernemingen worden door één en dezelfde Directie geleid.
Bevinden zich de Scheepswerven en Machinefabrieken te Kinderdijk, de Aluminium Verwerkende Industrie is gevestigd te Krimpen aan de Lek op het terrein van de vroegere Scheepswerf.
In 1949 is de N.V. J. & K. Smit’s Aluminium Verwerkende Industrie opgericht, met als speciaal doel de lichtmetaalbewerking, vooral voor de Scheepsbouw, echter ook voor andere Industrieën, o.a. voor de chemische en de zuivelindustrie.

Twee van de aan ons opgedragen mijnenvegers uit de serie van 32 stuks voor de Kon. Ned. Marine zijn te Krimpen a/d Lek gebouwd. Het casco van deze mijnenvegers is geheel opgebouwd uit aluminium, waarvoor het bedrijf speciaal is ingericht.

Bij deze 32 mijnenvegers is het mogelijk gebleken grote gedeelten van casco en inrichting in series van 32 te vervaardigen. Ons bedrijf te Krimpen aan de Lek werd hierbij ook ingeschakeld, waarbij een groot gedeelte van het schip, o.a. alle spanten, wrangen, zaathouten en andere onderdelen door ons in serie zijn vervaardigd.

Een bijzonderheid van de mijnenvegers is, dat het gebruikte materiaal niet magnetisch mag zijn. Gewoon ijzer was dus uitgesloten. Om die reden is het casco en inrichting uit aluminium en de scheepshuid uit hout vervaardigd en is veel brons en magnetisch staal gebruikt.

Over de producten van de Scheepswerven behoeven wij niet uit te weiden, daar deze bij onze Zeskant-lezers voldoende bekend zijn. ln de Machinefabrieken worden de Smit-M.A.N. 4-tact dieselmotoren vervaardigd in vermogens van 100 apk tot 3700 apk.

De constructie van de Smit-M.A.N. motoren is gelijk aan de M.A.N. motoren, type GV, d.w.z. 4-tact. verticaal, enkelwerkend, trunkzuigers, naar verkiezing direct omkeerbaar of niet omkeerbaar, met of zonder drukvulling.

Alle belangrijke schroefdraadverbindingen van de Smit-M.A.N. motoren, zoals drijfstangbouten, tapeinden van hoofdmetalen en cilindertapeinden, worden voorzien van gerolde draad. De volgens deze methode vervaardigde schroefdraad wordt niet in de bout gesneden, doch onder hydraulische druk met geslepen stalen rollen in de draaiende bout geperst. De vermoeidheidsvastheid van deze bouten is ca. 40 % hoger dan die van bouten met gesneden draad. De speciale machine voor deze methode is een unicum in de I.H.C. bedrijven.

Bij een bezoek aan de machinefabrieken trekt de grote sleeschaafbank met een bedlengte van 23 meter wel zeer de aandacht. Verder leveren de machinefabrieken ketels, stoommachines, lieren, enz.

In het vier verdieping hoge nieuwe kantoorgebouw, dat thans z’n voltooiing nadert en de gehele omgeving beheerst, zullen straks de verschillende afdelingen een ruim en fraai onderkomen vinden. De Zeskant-lezers zullen zich met het bovenstaande enigszins een beeld kunnen vormen van J. & K. Smit.

Bron: I.H.C. Het Zeskant juli 1956

Alle foto’s Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.
Stichting Erfgoed Werf Gusto 2019

Laatst bijgewerkt op: 27 september 2023