Foto: Digitale Collectie St. Erfgoed Werf Gusto – Fotograaf: Onbekend.

Den Haag kent een gridstructuur van het wegennet. Dit is voor een belangrijk deel ontstaan door de bodemgesteldheid van Den Haag, dat deels uit zand- en deels uit veengronden bestaat (Freijser e.a., 1991). Hier is door de jaren heen verder op voortgebouwd. Later werden de spoorlijnen aangelegd. Eerst de oude spoorlijn van Rotterdam naar Amsterdam en later de lijn van Den Haag naar Utrecht. Dit werd aangelegd door twee verschillende maatschappijen. Door uitbreiding van de stad en de toename van het verkeer ontstonden knelpunten. Zo ook bij de spooroverweg van de lijn Den Haag —Utrecht die de Rivierenbuurt verbindt met het Bezuidenhout. Deze overweg was vaak gesloten voor het verkeer door langsrijdende treinen. Deze route was daarom niet aantrekkelijk waardoor het meeste verkeer omreed via de Lekstraat en het toenmalige verkeersknoop Rijnstraat — Bezuidenhoutseweg. Dit was aanleiding om een goede verbinding tussen de Rivierenbuurt en het Bezuidenhout te onderzoeken.

Het probleem lag hem destijds ook in de ligging van het station Staatsspoor, het huidige centraal station. Deze lag vooruitgeschoven ten opzichte van de spoorlijn Amsterdam — Rotterdam en vormde een barrière voor de stedelijke uitbreiding in het huidige Bezuidenhout. Men hoopte daarom tot een samenvoeging van het Station Staatsspoor met het station Hollands Spoor, waardoor een rechtstreekse wegverbinding kon ontstaan tussen het centrum en het Bezuidenhout. Een viaduct zou dan niet nodig zijn. Het probleem van de overweg en de locatie van het station Staatsspoor waren echter moeilijk met elkaar te verzoenen. Het bleef ook lang onduidelijk of station Staatsspoor met station Hollands Spoor wordt samengevoegd. Toen de NS definitief had besloten dat er geen samenvoeging van beide stations zou komen, werd besloten het viaduct te bouwen. Het Schenkviaduct is eindjaren ’30 van de twintigste eeuw gebouwd en in 1941 geopend voor het verkeer. Hierin functioneerde het viaduct alleen als inter-wijkverbinding. Het heeft uiteindelijk circa 30 jaar geduurd voordat het viaduct er werkelijk stond.

Ondanks dat het Schenkviaduct dominant in het straatbeeld aanwezig is, heeft men er destijds zoveel mogelijk aangedaan om hinder van het verkeer en het viaduct te voorkomen voor omwonenden. Dit door o.a. de afstand van de huizen tot het viaduct zo groot mogelijk te houden, korte opritten en de slanke vormgeving van kolommen en betonplaat. Tevens was het viaduct toegankelijk gemaakt voor het langzaam verkeer. Maar er werd destijds ook te kennen gegeven dat het viaduct bestemd was voor autoverkeer en dat men er vanuit ging dat het langzaam verkeer zoveel mogelijk op maaiveld bleef.

Bron: TU Delft R. Arfy  2012

Lang leek het erop dat het 75 jaar oude bouwwerk binnen een paar jaar vervangen zou moeten worden. Maar tot grote verrassing van de gemeente bleek uit recent onderzoek door Ingenieursbureau Wagemaker dat het viaduct nog tot 2040 kan blijven staan. Op het stadhuis waren ze zó verbaasd, dat professor Hordijk, hoogleraar betonconstructies aan de TU Delft, om een contra-expertise is gevraagd. Maar hij kwam tot dezelfde conclusie: het viaduct kan nog jaren mee. Wethouder Boudewijn Revis heeft hierover eind vorige week de gemeenteraad geïnformeerd.

Tot nu toe werd vooral de ‘betonziekte’ ASR gevreesd. Een symptoom daarvan zijn de druipsteenachtige formaties aan de onderzijde van het viaduct. Maar dat proces blijkt het ‘draagvermogen’ van het viaduct niet erg te hebben aangetast.

Voor de vervanging van het bouwwerk boven het spoorwegterrein van CS trok het stadsbestuur vorig jaar alvast 19 miljoen euro uit. Er wordt onderzocht op welke manier dat zou kunnen. Een tunnel behoort tot de (dure) opties. Maar de nieuwe rapporten wijzen op minder haast. Er is volgens Revis nu tijd voor een ‘zorgvuldige afweging’.

De levensduur van het viaduct is echter niet het enige dat speelt. Revis erkent dat geluidsoverlast en uitlaatgassen van het voortrazende verkeer de leefbaarheid in de directe omgeving onder druk zetten en daarom ook ‘van belang’ zijn.

Bron: Algemeen Dagblad 21 april 2015

Stichting Erfgoed Werf Gusto 2018