Bouwlijst ‘De Nijverheid’

Leestijd: 2 minuten
BOUWJAARSCHEEPSNAAMKIELLEGGINGTE WATERTYPE SCHIPOPDRACHTGEVERPLAATS
1835'Stad Schiedam'31 juli 18351 juli 1836Fregatschip**Schiedamsche ScheepsrederijSchiedam
1836'Eendragt'30 juni 183628 juli 1837FregatschipSchiedamsche ScheepsreederijSchiedam
1838'Protheus'10 juni 1838BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1838'Willem de Eerste'18 augustus 1838FregatschipSchiedamsche ScheepsreederijSchiedam
1838'Delft'183815 mei 1839FregatschipBonke & Co.Rotterdam
1838'Lucie'18 augustus 183827 juli 1839FregatschipJ. Roelants & Co.Rotterdam
1838'Prins Veldmaarschalk'20 september 1839Barkschip***De Groot, Roelants & Co.Schiedam
1838'Oud-Nederland'18 augustus 183830 mei 1840FregatschipSchiedamsche ScheepsreederijSchiedam
1840'Mercator'28 augustus 1840BarkschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1840'Stad 's Gravenhage'12 september 1840FregatschipP. Varkevisser & Zn.Scheveningen
1840'Edouard'7 april 1841FregatschipA. AhlersAmsterdam
1842'Christiaan Huygens'28 september 1842BarkschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1843'Pieter Corneliszn Hoof'184026 maart 1842FregatschipSchiedamsche ScheepsreederijSchiedam
1843'Soolo'28 april 184120 juli 1843BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1843'Johan Jacob'184230 juni 1843BarkschipBonke & Co.Rotterdam
1844'Loopuijt'15 september 1845BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1845'Ardjoeno' / 'Aeolus'1846BarkschipW.C. VersluysRotterdam
1847'Van der Palm'15 juli 1847BarkschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1848'Mr. Cornelis Haga'4 februari 18477 maart 18482 mast SchoenerDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1847'Ceres'16 juli 184718 augustus 1848Schoener****A. Prins & Co.Schiedam
1849'Albrecht Beyling'25 mei 1849BarkschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1848'Mary Goddard'25 mei 184812 juni 18503 mast SchoenerDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1849'Luconia'5 oktober 1849BarkschipBonke & Co.Rotterdam
1850'Anna'20 september 1850Brik*****M. KerdelSchiedam
1850'Willem II'14 juli 1851BarkschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1850'Johanna Jacoba'12 december 18509 oktober 18512 mast SchoenerDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1851'Henriette Elisabeth Suzanna'19 mei 1851BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1852'Bantam'19 februari 1852BrikLonck & KoolSchiedam
1852'Jacobus Martinus'10 juni 1852BarkschipM. KerdelSchiedam
1853'Paul Johan'10 januari 185218 mei 1853BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1853'Loevestein'18533 mei 1855FregatschipBonke & Co.Rotterdam
1855'Laurentius en Emilia'9 november 18533 mei 1855BarkschipDe Groot, Roelants & CoSchiedam
1853'Cornelia Mathilda'13 augustus 185316 april 1855BarkschipA. Prins & Co.Schiedam
1856'Jedo'2 december 185413 september 1856BarkschipBonke & Co.Rotterdam
1857'Triton'10 oktober 18569 juli 1857FregatschipA. Hoboken & ZonenRotterdam
1861'Oranje Nassau'1861FregatschipDe Groot, Roelants & Co.Schiedam
1862'Afrika'20 maart 186014 oktober 1860BrikKerkdijk & PincoffsRotterdam
1863'Candati'1863ClipperbrikDe Groot, Roelants & Co.SchiedaM
1863'Archipel'januari 18632 mast SchoenerArij Hoogendijk & Zn.Vlaardingen
1864'Adeline'24 september 1864BrikJacob, Johan, Bernard & Joseph BouvyDordrecht
1866'Alida Catharina'1866SchoenerbrikA. Prins & Co.Schiedam
1866'Schiedam'1867FregatschipA. Prins & Co.Schiedam
1875'Bima'18661875BarkschipBonke & Co.Rotterdam

*Een klipper is een snel zeilschip met een scherpe boeg en meerdere masten, dat eind 19e eeuw en begin 20e eeuw in gebruik was. De klipper is vooral bekend vanwege de grote snelheden die de schepen haalden. Hierdoor werden ze doorgaans gebruikt voor de handel in etenswaren en andere goederen die konden bederven. De hoge snelheden werden gehaald doordat de schepen slank en relatief klein waren, maar wel een zeer groot zeiloppervlak hadden.
**Het fregat was van oorsprong een scheepstype bij de marine, later (19e eeuw) werd het meer de benaming voor de tuigvorm. Met fregat wordt dan bedoeld een schip met drie masten die alle drie dwars getuigd zijn, een zogenaamd volschip. Dit in tegenstelling tot een bark, die geen ra’s aan de achterste mast voert, maar alleen langsscheepse zeilen. De achterste mast op een fregat heet de kruismast, op een bark de bezaansmast.
***Een bark is een zeilschip met daarop minimaal drie masten. De bark voert drie en later ook wel meer (vier, zelfs vijf) masten. Alle masten, behalve de achterste, zijn vierkantgetuigd. De achterste (bezaansmast) bestaat uit een lange ondermast met bezaan en een steng met daaraan een gaffeltopzeil.
****Een schoener is een langsgetuigd zeilschip met oorspronkelijk twee, maar later ook meer masten. De romp is lang en smal (4:1-verhouding) met een diep stekende kiel, en de spanten hebben over de gehele lengte een S-vorm. Kenmerkend voor de schoenertuigage is dat de achterste mast langer is dan de voorste (met uitzondering van de vroege Europese schoenergetuigde schepen van de 19e eeuw). Bij driemastschoeners kunnen de masten even lang zijn, eventueel de middelste langer. De voorste mast (fokkemast) was vaak voorzien van twee razeilen. In West-Europa zijn rond 1900 veel schoeners gebruikt voor de kustvaart. Deze hadden een vlakke bodem, en waren soms voorzien van zij-zwaarden om de drift te beperken. Rond 1910 werden de eerste hulpmotoren ingebouwd. Het scheepstype raakte na 1920 in onbruik door de opkomende gemotoriseerde kustvaart.
*****De brik is een betrekkelijk klein, snelvarend zeilschip met twee masten dat al in de 16e eeuw voorkwam. Een brik heeft twee vierkantgetuigde masten, aangevuld met stagzeilen. Achter de grote mast bevindt zich een langsscheepszeil, het ‘brikzeil’.


bronnen: Wikipedia/VerhalenWiki/Delpher.nl/Marhisdata.nl/Scyedam nr. 2 2004/Gemeentearchief Schiedam.
Schiedamse Miniaturen Deel IV: Anno Teenstra 156.

Foto’s:
headerfoto: Beeldbank Schiedam de ‘Bima’ in 1875 op de helling / fotograaf: J. v. Diggelen .
Foto’s van de schepen overgenomen uit Schiedamse Miniaturen Deel IV. Uitgegeven door ‘De Schiedamse Gemeenschap’ 1956.
Foto: Bark ‘Loopuyt’: Tijdschrift Ach Lieve Tijd 2001

Laatst bijgewerkt op: 22 augustus 2023