Het heeft enige moeite gekost om aan de weet te komen wie er gewoond heeft in het huis bij de Weerdsluis (Bem. Weerd Oostzijde 19), dat in de gevel-top een steen heeft van een vrouw bij een locomotief. Beneden in de gevel is de „eerste steen” nog te zien. Daar staat op, dat hij gelegd is door „Joseph Smulders, 15 jaar, 15 september 1886″. Daardoor heeft men vermoed, dat de industrieel Frans Smulders er woonde.
Wij kregen hierover uitsluitsel van „zeer ingelichte zijde”, namelijk van de heer L. C. F. M. Smulders te Utrecht, zoon van de zojuist genoemde industrieel. De heer Smulders jr. berichtte ons:
„Ik mag u er vriendelijk op opmerkzaam maken, dat mijn vader wel de firma Frans Smulders aan de Croeselaan heeft opgericht, maar nooit in het pand heeft gewoond, waar u naar verwijst. De firma Frans Smulders, waar ik nu bijna 52 jaren aan verbonden ben geweest, werd gegrondvest aan de Brandsteeg-Vleutenseweg en begrensd dooi de spooidijk. Toen het pand in 1901 werd verkocht aan de Centrale Spoorweg Maatschappij, werd tegelijkertijd de fabriek aan de Croeselaan gebouwd.
De bewoner van het pand aan de Bemuurde Weerd was August Smulders, in zekere zin de oprichter van de Werf Gusto te Schiedam. Deze firma is veel ouder dan de onze, die in 1880 werd opgericht. Werf Gusto staat op de huidige dag nog onder leiding van de kleinkinderen van mijn oom August.”
De familie Smulders was blijkbaar zeer uitgebreid en verschillende broers ol neven zochten het kennelijk in aanverwante sectoren, want de machinefabriek Jaffa aan de Groeneweg is indertijd opgericht door Louis Smulders. Dit bedrijf droeg aanvankelijk diens naam; het was toen gevestigd bij het latere en nu alweer lang verdwenen Buurt-station. Na de overplaatsing bij de oude buitenplaats Jaffa (1891) nam de heer Smulders deze naam over, om verwarring met de andere naamgenoten te voorkomen. In de directie van Jaffa namen later de heren Henri Smulders Lzn. en Jos. Smulders Lzn. zitting.
Maar wij keren terug tot de Bemuurde Weerd. Nadat het Maandblad van januari verschenen was, ontvingen wij een schrijven van de directeur van het Nederlands Spoorwegmuseum, dr. F. F. de Bruyn, inmiddels als zodanig afgetreden. De heer De Bruyn berichtte ons het volgende: „Bij de recente verbouwing Aan het perceel Bemuurde Weerd Westzijde 3 (recht tegenover het pand aan de Oostzijde) is daaruit een mozaïek verwijderd, voorstellende een locomotief serie 300 S.S. en door de nieuwe eigenaar, de Societas Studiosorum Re-formatorum aan het Spoorwegmuseum ten geschenke gegeven. Nasporingen van de voorzitter van Oud-Utrecht leerden, dat de bewoner, die dit mozaïek vermoedelijk heeft laten aanbrengen, was de fabrikant Augustinus Franciscus Smulders, geboren te Tilburg, 27 november 1838, metterwoon vertrokken naar Brussel 10 april 1895.
Op bijgaande afbeelding is het mozaïek, zoals het thans in het museum is aangebracht, te zien. De breedte is 1.80 m, de hoogte 0.70 m. De betreffende locomotievenserie was de grootste die S.S. ooit heeft gehad (176 stuks) en is geleverd van 1880 af tot 1895 toe. No. 326 is in het Spoorwegmuseum bewaard en staat aan het perron tegenover het mozaïek.”
Wij gaven de mededeling van dr. De Bruyn door aan de heer L. C. F. M. Smulders, bovengenoemd. Deze antwoordde ons: „Degene die tegenover mijn oom August, Bemuurde Weerd, woonde, was diens jongere broer Charles. Hij bewoonde daar een mooi pand, waarin verschillende mozaïeken aangebracht waren. Zelf heb ik een jaar of tien geleden in dat pand — dat inmiddels door de firma Serrée als showroom werd gebruikt — nog andere mozaïeken gezien.”
Nadat de heer Ch. Smulders het pand verlaten had, heeft er volgens het adresboek van 1897 tot 1915 de heer W. Pompe gewoond. Vermoedelijk is het daarna nog in verschillende handen geweest. Daarom kan men zich erover verheugen, dat één der mozaïeken gered is en in het Spoorwegmuseum prijkt.
bron: Utrechtse Gevelstenen en Versieringen V
Fotografie: Onbekend
Stichting Erfgoed Werf Gusto 2020
Laatst bijgewerkt op: 24 juli 2021
