Hartje nacht, hondewacht
AAN BOORD ZWARTE ZEE, 28° 18′ NOORD, 15° 51′ WEST, ZONDAG
De brug van de Zwarte Zee wordt flauw verlicht door het schijnsel van de volle maan, die vrijwel in het verlengde van de masten aan de hemel staat. Het is zacht, windstil weer en de zee is haast als een spiegel. Dekken en verschansingen zijn kletsnat van de dauw, het uitspansel is onregelmatig geschilderd met enorme windveren en daartussendoor blinken de sterren. Voor een vlotte vaart zijn de omstandigheden ideaal en aan een hondewacht als deze is niets bizars, zoals het woord wellicht doet vermoeden.
Druk met navigatie
Nu moet ik daar onmiddellijk bij zeggen, dat deze wacht in vele opzichten niet te vergelijken valt met vele vorige nachten, waarin het ongehoord spookte. Bovendien heeft tweede stuurman Jan Kleywegt, die altijd het haasje is voor deze „dienst”, het voor het eerst sinds lange tijd druk met de navigatie. Er is land in zicht; Zwarte Zee en Ile de France glijden tussen de Canarische eilanden door en er moeten regelmatig peilingen worden verricht. Het vrij drukke scheepvaartverkeer eist daarnaast al alle aandacht op.
Weer land
Matroos Piet van Opzeeland, als uitkijk op de brug, verkende hem gistermiddag om kwart over vijf het eerst: Pico de Teide, de piek van Tenerife, die op ruim 3700 meter de ijle lucht in priemt. De hele middag hadden wij gespannen naar de kim getuurd. Toen de zon in een bank boven de horizon wegzonk, kwam hij tevoorschijn, heel even slechts. Maar het was tenminste iets na 27 dagen niets dan water. Als ik om half twaalf op de brug kom verschijnt de uiterste noordwestpunt van het eiland Grand Canaria net aan de rand van het radarscherm. Verder naar rechts is Roque Bermejo, een kaap aan de noordoostelijke kust van Tenerife, al iets langer zichtbaar. Er volgt nu een periode van ingespannen turen, tot de vuren die deze plaatsen markeren zich aan het blote oog meedelen.
Precies
Je ervaart het als volkomen normaal: dat je vier weken door wind en zee bent voortgedreven, met niets anders om je op te oriënteren dan de zon en de sterren. En op een avond is het dan ineens zover: de radar geeft, precies op het verwachte tijdstip, een echo van twee kusten, waarin de koers-lij op de kaart in enkele dagen tussendoor loopt. Dan pas wordt eigenlijk definitief het bewijs geleverd dat je de „weg” geen moment bent kwijt geweest.
Menselijk
Om half een ontdekt stuurman Kleywegt door de kijker het baken van Roque Bermejo. Het vuur licht, 21 mijl verder, zwakjes op in de nevel en Jan Kleywegt krijgt het druk met het nemen van peilingen. Hij loopt van de „dochter” van het girokompas naar de radar en vandaar naar de kaartenkamer, waar hij van kwartier tot kwartier nauwkeurig de positie van de Zwarte Zee op de kaart bijhoudt. Na verloop van tijd ontwaren wij aan de gesluierde kim de lichtjes van de eerste menselijke nederzetting, Santa Cruz de Tenerife. Het duurt nog tot drie uur voordat wij iets van Grand Canaria te zien krijgen, maar het vuur van Punta-Sardine komt dan ook vlug naderbij. Nu koersen wij de straat tussen beide eilanden binnen. Het laatste uur van de hondewacht verstrijkt snel. Eerste stuur Leen de Graaff staat naast me voor ik er erg in heb. Het is vier uur en voor de nachtploeg betekent dat wacht te kooi. Met Jan Kleywegt zoeken de matrozen Willem van den Hoek en Leo Donners gezwind hun hutten op, want om acht uur worden ze weer aan de ontbijttafel verwacht.
Steeds sneller
Tegen die tijd zullen de bergen zich aan beide zijden naast ons verheffen, maar niet voor lange tijd. Want de Zwarte Zee heeft er kennelijk zin in gekregen en trekt de Ile de France nu met een vaart die boven de vier mijl ligt, steeds sneller naar het zuiden. Nog voor de avond valt zal de zee ons weer van horizon tot horizon omsluiten. En weer zullen wij alleen zijn, met de vliegende vissen, met de dolfijnen, dartel als lammeren in een voorjaarswei, en de Portugese galjoenen, een merkwaardig soort kwallen met hulp-zeilvermogen. Toch zal het niet lang meer duren, want de rots van Kaap Verde ligt op minder dan achthonderd mijl van hier. Wij kunnen beginnen met het wegen van de laatste loodjes.
Bron: Algemeen Dagblad
Tekst: Piet van den Broecke
fotograaf: Onbekend
Artikelenserie uit collectie familie Lissenberg Schiedam
De Zwarte Zee en Ile de France zijn beide gebouwd door vennoten van I.H.C. Holland N.V. De eerste door Smit te Kinderdijk en de tweede door Werf Gusto te Schiedam.
*Donderdag 6 januari vertrok het boorplatform onder grote belangstelling van de Werf te Schiedam. Op de rivier werd het getrokken door de sleepboten Azië, Europa, Schouwenbank en Steenbank, alsmede de sterkste sleepboot ter wereld, de Zwarte Zee. Op zee ging deze laatste alleen verder met de zware sleep voor een tocht van 2600 mijl. De belevenissen gedurende deze lange sleepreis werden dagelijks in het Algemeen Dagblad beschreven onder de aanduiding: “Op vijf poten naar Dakar”!
Tijdens de tocht naar zee werden o.a. filmopnamen gemaakt voor het bioscoopjournaal (Polygoon) en voor de Nederlandse, Duitse en Engelse televisie.
bron: Gusto Berichten No. 2 1966
Stichting Erfgoed Werf Gusto 2019
Laatst bijgewerkt op: 1 mei 2019
