Wij hebben enige weken geleden, in de maanden juli en augustus 2021, bijna dagelijks het grote publiek via de onlinekrant schiedam24.nl op de hoogte gehouden van de reis van een oude drijvende kraan, die in 1937 door Werf Gusto gebouwd was voor de Manchester Ship Canal. De kraan was door de Engelsen besteld om, in de vele smalle Engelse kanalen en dito smalle sluizen overkapt met even zo smalle bruggen in de omgeving van Manchester, bij tijd en wijle de tot soms wel 600 ton zware sluisdeuren te verwijderen voor onderhoud. Dit heeft de kraan tot eind 90’er jaren gedaan en werd in 2002 buiten dienst gesteld. De kraan met het bouwnummer 716, werd gelukkig in 2011 aangekocht door een Engels familiebedrijf. Deze besloot dit jaar de kraan te verslepen van haar jarenlange ligplaats in de Runcorn docks (Manchester) naar Newcastle upon Tyne. De kraan wordt daar naar alle waarschijnlijkheid verbouwd tot een museum en zal, indien gereed, opengesteld worden voor het grote publiek.
Deze kraan in Newcastle heeft sedert vandaag een kleinere broer in Antwerpen, door de eigenaars liefkozend ‘The Beast’ genoemd. De naam ‘The Beast’ kreeg de kraan van de voorzitter van een van de vier Meccano-clubs, die de stad London rijk is. Bij zijn bezoek aan de bouwer G.E. Vanhove in 2017 zag hij voor het eerst de grote contouren van de kraan. Hij had meteen al in de gaten, dat het een ‘beest’ van een bouwwerk zou worden. De kraan wordt morgen officieel ten doop gehouden op een Duitse meeting van de ‘Freundeskreis Metallbaukasten’ in hotel ‘Sonnenblick’ in het Duitse stadje Bebra onder de rook van Kassel. ‘The Beast’ is een model, gemaakt door de in de provincie Antwerpen geboren en getogen Geert G.E. Vanhove, thans woonachtig in het Belgische Schoten, een voorstad van de stad Antwerpen.
De kraan is gemaakt op een schaal van 1 op 12!! De echte kraan heeft een lengte en een breedte van resp.: 44,8 meter en 13,40 meter. Dat betekent bij een schaal van 1 op 12: een lengte van 3,75 meter bij een breedte van 1,20 meter. Door Vanhove zijn de maten ietwat kleiner ingeschaald op een lengte van 3,30 meter en een breedte van 1,10 meter. Dat is fors voor een model, temeer daar de maximale hoogte van de kraan minimaal 2 meter bedraagt en als de kraan in zijn uiterste voorwaartse stand staat is de lengte van het model zelfs 5 meter. Vanhove heeft voor een zeer gedurfde weg gekozen bij de bouw van het model. De ponton is gemaakt van berken-multiplex en de kraan is opgebouwd uit onderdelen van het aloude Trix . Het is een voor velen van ons, minder ‘ingewijden’ in de techniek, een wat minder bekende naam dan Meccano. Trix stond bekend als bouwmateriaal voor mensen, die graag wilden bouwen, maar niet over de dikke beurs beschikten om Meccano te kopen, dat stukken duurder was. Trix werd verkocht van 1920 tot 1990. Meccano, dat voor het eerst werd aangeboden in de verkoop in 1901, bestaat nog tot op de dag van vandaag. Voor beiden geldt dat het ‘Techniek met een vleugje nostalgie’ is. Het bijzondere is, dat van Trix veel minder materiaal in omloop was en sinds het staken van de verkoop in 1990 veel moeilijker aan te komen is. Dus zoveel Trix-onderdelen in één ontwerp zoals de kraan van Vanhove is op zich al een klein wonder. Geert is vijf jaar bezig geweest met het bouwen. Het plannen en ontwerpen begon al in 2016. In maart 2017 nam hij contact op met de Stichting Erfgoed Werf Gusto en vroeg om bouwtekeningen. Die hebben we helaas niet in ons bezit. Via Engelse contacten kwam hij in het bezit van een bouwtekening ter grootte van een vloerkleed. Op basis daarvan is hij met de bouw begonnen. Het artikel, dat wij hem toezonden uit het maandblad ‘De Ingenieur’ uit 1937 gaf hem meer inzicht in de kleinere details van de diverse onderdelen en bewegingen van de kraan. Bij ons bezoek aan hem begin september 2021, vertrouwde hij ons dat toe. Dat Geert een goed en geoefend oog voor detail heeft blijkt wel uit het feit, dat wij tijdens de bezichtiging onderdelen zagen, die wij in het geheel niet eerder hadden gezien. Voorbeeld hiervan is dat wij voor het eerst zagen dat de giek onder een kleine hoek op de ponton naar links en rechts kan draaien.
De kraan kan geheel elektrisch bediend worden. Voor het hijsen, het draaien van de giek en voor de verlichting zijn verschillende elektrische modules in het model gebouwd. Om het geheel nog levensechter te maken heeft hij i.s.m. met zijn vrouw en andere familieleden een heuse sluisdeur nagemaakt. De sluisdeur hangt in de takels en kan zo laten zien hoe dat in zijn werk ging. Geert heeft een tot in perfectie nauwkeurig model gebouwd. Het is werkelijk een grote prestatie om van dergelijk stijf materiaal, zoals Meccano in wezen is, een model te bouwen, dat bijna niet van echt te onderscheiden is. De bouw van het model trok wel een zware wissel op de beschikbaarheid van zijn woonkamer en de mensen met wie hij samenwoont. Het zal dan bij enkelen een zucht van verlichting ontlokken nu het model uit de woonkamer verdwijnt (voorlopig).
Gisteren (13 oktober 2021) is de kraan aangekomen in het Duitse Bebra. Vanhove heeft het model zo ontworpen en gebouwd, dat het in diverse tientallen losse compartimenten gedemonteerd kan worden voor transport. In verband met de zeer hoge kosten van een bestelbus, in Duitsland moet men nu al winterbanden gemonteerd hebben, heeft men gekozen de kraan te verdelen over drie ruim bemeten 5 deur’s personenwagens. Met drie opbouwers wordt de kraan in hotel ‘Sonnenblick’ weer geheel opgebouwd. Er moet in een vrij snel tempo gewerkt worden, want in de loop van donderdag 14 oktober opende de ontmoeting, die georganiseerd is door de ‘Freundeskreis Metallbaukasten’ in het hotel. De organisatie verwacht rond de 60 grote inzendingen uit binnen- en buitenland. Het wordt een spannende dag voor allen, maar zeer zeker voor Vanhove, die vijf jaar gebouwd heeft aan deze Werf Gustokraan, beter bekend als de 716, of onder haar echte naam ‘The 250 Ton Crane’.
fotografie: J. Vanhove-Boot
St. Erfgoed Werf Gusto 2021
Laatst bijgewerkt op: 14 oktober 2021
